Komisioni Evropian, që në fillim të raporteve të progresit, i ka kërkuar Maqedonisë së Veriut që të pavarësojë me Kushtetutë Entin Shtetëror për Revizion, institucion i rëndësishëm i cili vlerëson nëse fondet publike shpenzohen në mënyrë të duhur, si përpjekje për të reduktuar korrupsionin dhe varfërinë në vend. Megjithatë, autoritetet e vendit dhe mungesa e konsensusit politik, ka bërë që kjo çështje as të mos diskutohet fare. Shumica e partive politike po t’i thonë se do ta mbështesnin një iniciativë të tillë, por askush nuk e propozon, shkruan Portalb.mk.
Rëndësia e Entit për Revizion
Enti Shtetëror për revizion është institucion për auditimin e përdorimit të buxhetit dhe mjeteve të tjera publike. I njëjti është krijuar me qëllim të mbrojtjes së interesave të shtetit, përkatësisht të qytetarëve si tatimpagues për shpenzimin e qëllimshëm dhe efikas të fondeve publike për të siguruar funksionet e shtetit. Detyra ligjore e ESHR-së është auditimi i përdorimit të fondeve publike dhe informimi i institucioneve shtetërore dhe publikut për përdorimin korrekt të fondeve.
Ndërkohë, Ligji i Entit Shtetërore të Auditimit është kryesisht i harmonizuar me standardet ndërkombëtare. Harmonizimi i mëtejshëm i kuadrit ligjor është në vazhdim për të siguruar një funksion të përmirësuar të auditimit të jashtëm në sektorin publik dhe për të rritur pavarësinë financiare dhe operacionale të Entit Shtetëror të Auditimit.
Revizioni nuk ka autoritet ligjor për të sanksionuar institucionet për moszbatimin e rekomandimeve të auditorëve shtetëror, çka i bën joefektive raportet dhe punën e tij.
Përpjekje për pavarësimin e tij kushtetues?
Deklaratat publike nga përfaqësuesit institucionalë për nevojën e pavarësimit kushtetues të EShR-së janë pothuajse inekzistente. Nuk është përmendur asnjë iniciativë, që me ndryshimet kushtetuese, të garantohet edhe pavarësia e EShR-së. E fundit dhe e vetmja përpjekje deri tani ka qenë para nëntë vitesh, madje edhe ajo përpjekje dështoi për shkak të mungesës së shumicës për votim të ndryshimeve në Kushtetutë.
Kanë mbetur edhe disa muaj, për të parë nëse do të ketë shumicë të nevojshme për ndryshimet kushtetuese, si dhe nëse ka, a do të futet edhe pavarësia e ESR-së në të. Megjithëse shpresat janë të ulëta, përsëri nuk përjashtohen skenarë nga pushteti, ashtu siç ka ndodhur deri tani për çështje delikate, që të arrihet ndonjë marrëveshje midis partive edhe të bëhen këto ndryshime.
Vlerësimi i KE-së për Revizionin
Enti shtetëror për revizion kryen auditim të përputhshmërisë në llogaritë përfundimtare të qeverisë të buxhetit bazë brenda qershorit të çdo viti. Në vitin 2021, mbulimi i auditimit të shpenzimeve totale të auditimit ishte 80%. Struktura e shpenzimeve të audituara përfshin shpenzimet e mbuluara me auditim të rregullsisë për një shumë prej 129,48 milionë denarë (d.m.th. 53%), shpenzimet e mbuluara me auditimin e performancës për shumën prej 61,84 milionë denarë (d.m.th. 26%), dhe shpenzimet e mbuluara me auditimin e përputhshmërisë për një shumë prej 2,42 milionë denarë (d.m.th. 1%). Raporti vjetor i vitit 2020 për auditimet e kryera është miratuar nga Kuvendi në mars 2021 dhe është publikuar në faqen e internetit të Entit Shtetëror të Auditimit. Cilësia e punës së auditimit mund të konsiderohet e mjaftueshme. Në vitin 2021, Enti ka nxjerrë 109 raporte përfundimtare të auditimit, të cilat janë dërguar në Kuvend për shqyrtim dhe janë publikuar në faqen e internetit të Entit Shtetëror të Auditimit.
Për sa i përket kapacitetit të tij institucional, Enti ka vazhduar të zbatojë strategjinë zhvillimore 2018-2022 dhe strategjinë e menaxhimit të burimeve njerëzore 2020-2023. Numri i stafit në vitin 2021 është rritur me 15 persona. Buxheti i Entit shtetëror për revizion për vitin 2022 është miratuar sipas kërkesës dhe krahasuar me vitin 2019 është rritur me 49,59 %. Në vitin 2022, gjashtë anëtarë shtesë të stafit do të rekrutohen sipas Planit vjetor të punësimit 2022 të Entit Shtetërore të Auditimit.
Është bërë progres në ndërgjegjësimin e publikut për aktivitetet e saj, rritjen e interesit të medias dhe zbatimin e Strategjisë së komunikimit 2020-2023.
Për sa i përket ndikimit të punës së auditimit, rekomandimet e Entit Shtetëror të Auditimit nuk zbatohen në mënyrë efikase nga subjektet e audituara. Në vitin 2021 janë zbatuar 88% e rekomandimeve të auditimit. Bashkëpunimi ndërmjet Entit shtetëror për revizion dhe Kuvendit vazhdoi të përmirësohet. Megjithatë, shqyrtimi parlamentar mbi përgatitjen dhe zbatimin e buxhetit ende duhet të rritet më tej. Transparenca dhe llogaridhënia e menaxhimit të fondeve publike duhet të forcohet në bazë të mekanizmave monitorues efikas si nga ekzekutivi ashtu edhe nga Parlamenti, duke përfshirë një ndjekje efektive të rekomandimeve të auditimit të Entit Shtetëror të Auditimit.
Bazuar në standardet ndërkombëtare, BE-ja promovon reformën e sistemeve kombëtare të qeverisjes për të përmirësuar llogaridhënien menaxheriale, menaxhimin e shëndoshë financiar të të ardhurave dhe shpenzimeve dhe auditimin e jashtëm të fondeve publike. Rregullat e kontrollit financiar mbrojnë interesat financiare të BE-së kundër mashtrimit në menaxhimin e fondeve të BE-së dhe euros kundër falsifikimit.
Kujtojmë se raporti i Komisionit Evropian mbi progresin e Maqedonisë së Veriut në rrugën e saj të integrimit evropian u publikua me 12 tetor përpara Komitetit për Çështje të Jashtme të Parlamentit Evropian.
