28/03/2024
14.7 C
Tetovo

Të tjera lajme

Nuk ka kuorum/ Gjykata Kushtetuese nuk mund të vendosë për iniciativën “e diela – ditë jo pune”

Gjykata Kushtetuese në seancën e sotme nuk vendosi për iniciativën e paraqitur nga Oda Ekonomike e Maqedonisë së Veriut në të cilën kontestohet Ligji për ndryshimin dhe plotësimin e Ligjit për marrëdhëniet e punës, i cili në përmbajtja përfshin “punë të dielave”, për mungesë kuorumi. Pas iniciativës, siç thotë Gjykata, ata do të kthehen kur Kuvendi i Republikës së Maqedonisë së Veriut ta kompletojë Gjykatën Kushtetuese me numër të mjaftueshëm të gjyqtarëve.

Gjyqtari Osman Kadriu theksoi në seancë se është një iniciativë me përmbajtje delikate sepse konteston në tërësi Ligjin e publikuar në Gazetën Zyrtare nr. 288/2021.

“Kushtetuta parashikon që çdo punonjës ka të drejtën e pushimit ditor, javor dhe vjetor. Ajo që bie në sy është përkushtimi i kushtetutbërësit ndaj këtyre të drejtave që ai garanton. Themeluesi i Kushtetutës parashikon një normë imperative në Kushtetutë e cila thotë se në bazë të këtyre të drejtave punonjësi nuk duhet të heqë dorë, që do të thotë se nuk ka mundësi të vihet në dyshim e drejta e tij e punës. Ligjvënësi si autoritet kompetent specifikon dhe individualizon me ligj se cila ditë e javës duhet të jetë jopune dhe është mjaft e justifikuar të vendosë që është e diel. Ligjvënësi e parasheh këtë të drejtë si të drejtë të përgjithshme për t’u zbatuar për të gjitha personat juridikë dhe parasheh përjashtime që nëse procesi i punës e kërkon në aktivitete specifike, puna mund të organizohet edhe të dielave, tha Kadriu.

Sipas tij, ka bazë kushtetuese dhe buron nga përcaktimet e hartuesit të kushtetutës lidhur me kuptimin e të drejtave specifike nga marrëdhënia e punës, duke përfshirë të drejtën për t’i siguruar atij pushim të paguar ditor, javor dhe vjetor.

“Nuk ka absolutisht asnjë dyshim se ligji i kontestuar shkel dispozitat kushtetuese. Kjo nismë individualizon dhe konkretizon një të drejtë të garantuar me Kushtetutë. Kur bëhet fjalë për të drejtat e garantuara me Kushtetutë, ato fitojnë rëndësi. Dyshimi për kushtetutshmërinë e ligjit të kontestuar nuk mund të vihet në dyshim. Ligji duhet të vazhdojë të jetë në fuqi, thotë Kadriu.

Gjyqtari Darko Kostadinovski tha se një ndryshim i tillë i ligjit është për t’u përshëndetur, i pranueshëm dhe i dëmshpërblyer, i nevojshëm dhe i domosdoshëm.

“Por unë mendoj se mënyra se si ligjvënësi dëshiron ta arrijë këtë synim është kushtetuese problematike. Disa nga akuzat në iniciativë janë të bazuara. Ajo lë vend për interpretime të ndryshme. Si përcaktohet se cilat janë ato procese teknologjike, kush e vlerëson këtë, tha Kostadinovski.

Sipas tij, me këtë normë ligjore, ministrit të Punës dhe Politikës Sociale i jepet kompetencë legjislative për përjashtimet dhe që janë veprimtari shoqëruese dhe ndihmëse. “Një arbitraritet i tillë nuk çon në siguri juridike. Ndryshimet ligjore kanë një marrëdhënie kushtetuese, por mënyra se si bëhet është kushtetuese problematike. Nuk do ta pranoj këtë propozim nga referati, theksoi gjyqtari Kostadinovski.

Kryetarja e Gjykatës Kushtetuese, Dobrila Kacarska, nuk pajtohet se nuk ka arsye të mjaftueshme në akuzat, duke theksuar se të gjitha elementet kontestuese janë shqyrtuar.

“Ishte koha për të miratuar një ligj të tillë. Neni 2 është shumë i qartë dhe nuk bie ndesh me asnjë dispozitë të Kushtetutës. Nuk ka dyfishim të punëdhënësve, të dielave mund të punojnë të gjithë, por duhet të paguhen për këtë. Për mua asgjë nuk kontestohet në këtë raport, theksoi Kacarska.

Në iniciativë thuhet se ditë pushimi javor mund të jetë çdo ditë tjetër e javës, se është përcaktuar një shtesë pagash për punën të dielave në masën së paku 50 për qind për çdo orë të kaluar në punë dhe për këto arsye është lejuar pabarazia e qytetarët para ligjeve, thonë nga Gjykata Kushtetuese.

Gjithashtu pretendohet se me këtë zgjidhje ligjore, punëdhënësit nga aktivitetet ekonomike të cilëve u ndalohet puna të dielave dhe që kanë pozitë të barabartë juridike përsa i përket pagesës së taksës dhe detyrimeve të tjera publike ndaj shtetit, të përcaktuara me ligj, vendosen në një situatë të pabarabartë me punëdhënësit nga aktivitetet ekonomike që lejohen të punojnë të dielave, në drejtim të krijimit të të ardhurave dhe fitimit.

Lidhja e Sindikatave të Maqedonisë (LSM) dje i ka bërë thirrje Gjykatës Kushtetuese që ta refuzojë nismën e Odës Ekonomike, sepse siç thonë ata është në kundërshtim me Kushtetutën. Sipas lSM-së, nisma do të ruajë të drejtën e krijuar tashmë për një pushim javor të pandërprerë të përbërë nga të paktën 24 orë për një periudhë shtatëditore për mijëra punëtorë në vend.

Sindikata propozon që Gjykata Kushtetuese të debatojë për këtë çështje çdo ditë – javë deri në fund të vitit dhe më pas të kërkojë sërish punëdhënësit që qëndrojnë pas nismës që e drejta e pushimit javor të mos rregullohet me ligj, nëse janë kundër dhe nëse ata mbeten në qëndrimin e theksuar në nismë.

Të fundit