Kryetari i Partisë Demokratike Shqiptare, Menduh Thaçi sot në selinë e partisë në Tetovë realizoi takim me Shefen e Misionit Vëzhgues të OSBE-ODIHR, Korien Jonker. Temë e bisedës ishte fushata zgjedhore dhe procesi i organizimi të zgjedhjeve presidenciale të 21 Prillit.

Kryetari Thaçi vlerësoi se partitë politike duhet të tregojnë vullnet politik dhe respektimit të normave dhe standardeve ndërkombëtare për zgjedhje të drejta, të lira dhe demokratike, duke theksuar se Partia Demokratike Shqiptare do të angazhohet maksimalisht për një fushatë demokratike dhe për një proces të rregullt të votimit, ku qytetarët e Maqedonisë Veriore do të mund lirshëm të shprehin vullnetin e tyre në zgjedhjet e 21 Prillit.

Bashkëbiseduesit u pajtuan se zgjedhjet presidenciale duhet të jenë demokratike sipas të gjitha normave ndërkombëtare, për të reflektuar pozitivisht drejt procesit integrues në BE, si dhe u dakorduan që bashkëpunimi ndërmjet shtabit zgjedhor të PDSH-së dhe OSBE/ODIHR-së të vazhdojë gjatë gjithë procesit zgjedhor.

Kandidatët ligjërisht janë të detyruar që tashmë të kenë llogari të hapura për fushatën zgjedhore. Të tre kandidatët presidencialë e kanë bërë këtë, dhe pritjet janë se tani komisioni anti-korrupsion do të monitorojë nga afër financimin, përcjell FLAKA.

VMRO-DPMNE njoftoi një thirrje publike të quajtur “Dono për zgjedhje”, e cila liston llogarinë e transaksionit dhe u kërkon mbështetësve të japin para për fushatën presidenciale për kandidatin e tyre Gordana Siljanovska-Davkova. Kjo nuk është hera e parë që një njoftim publik për mbledhjen e parave është shpallur, sipas partisë opozitare, duke shtuar se VMRO-DPMNE është pronar i asaj llogarie të transaksionit.

Për kandidatin e LSDM-së dhe shumicën e qeverisë, Stevo Pendarovski, megjithatë, llogaria korresponduese nuk e është hapur nga partia, por personi Branko Georgievski në emër të grupit të votuesve që e kanë propozuar, që është në emër të 32,000 njerëzve që nënshkruan për kandidaturën e tij. Prej aty thuhet se planifikojnë të publikojnë një thirrje publike për donacione për fushatën e Pendarovskit.

Sipas Kodit Zgjedhor, kandidatët apo partitë pas kandidatëve presidencialë duhet të kenë një numër tatimor të vetëm dhe një llogari transaksioni që ata përdorin vetëm për këtë fushatë zgjedhore. Të gjitha paratë e marra nga kompanitë ose individët paguhen në atë llogari dhe financohen nga reklama, njoftime, pika zgjedhore politike, video muzikore që veprojnë si himne për pjesëmarrësit në fushatën zgjedhore, transmetimet dhe çdo gjë tjetër që kandidatët do të bëjnë në zgjedhjet njëzet ditë fushatë. Nëse bëhet fjalë për koalicion të partive politike, një grup zgjedhësish, domethënë personave që kanë për qëllim të kandidojë, duhet të kenë një marrëveshje koalicioni ose një deklaratë të noterizuar të vullnetit dhe pastaj ata mund të kenë një llogari të përbashkët dhe një numër unik tatimor.

Pothuajse gjithmonë financimi i partive, sidomos në fushatën zgjedhore, po shkakton vëmendjen e publikut, por tani pritjet janë që ato të jenë më të kujdesshme për shkak të rritjes së kompetencave të Komisionit Shtetëror për Parandalimin e Korrupsionit. Sipas Slagjana Taseva nga Transparency International deri më tani në fushatat zgjedhore, problemi më i madh ishte futja e të ashtuquajturës para të zeza kryesisht nëpërmjet shpërndarjes së anëtarëve të partisë që më pas i paguan ato në llogaritë zyrtare.

“Tani do të ketë një mundësi për ata njerëz që do të dhurojnë të kontrollohen për të parë nëse fushata financohet ligjërisht dhe është e njohur mirë se mund të jetë kështu për ata që do të pranojnë të japin dhuratë për të parë sepse janë duke shkuar në drejtim për të zgjeruar përgjegjësinë ndaj tyre”, thotë Taseva.

Në ligjin kundër korrupsionit që përcakton fushëveprimin e punës së komisionit anti-korrupsion në pjesën që ndalon përdorimin e burimeve ilegale dhe anonime të financimit gjatë zgjedhjeve, thuhet se “nëse ekziston dyshimi se një parti politike ose kandidat në zgjedhje ka përdorur fonde në mënyrë të paligjshme ose nga burime anonime, Komisioni Shtetëror do t’u kërkojë autoriteteve kompetente të kontrollojnë burimin e fondeve dhe se kjo nuk është shkelje e sekretit bankar.

Përndryshe, për financimin e paligjshëm të një fushate zgjedhore, procesi i filluar nga Prokuroria Speciale Publike e quajtur Titanik është në proces. Në të janë të akuzuar ish-udhëheqësia e VMRO-DPMNE, siç janë ish-kryeministri Nikolla Gruevski dhe ish ministri i brendshëm Gordana Jankulovska dhe 19 persona të tjerë të cilët ndër të tjera u bashkuan me zgjedhjet parlamentare dhe lokale në vitin 2011 për financim të paligjshëm të fushatë. FLAKA

Udhëzues për mënyrën e zbatimit të dispozitave nga Kodi zgjedhor gjatë fushatës për zgjedhjet presidenciale dhe për zgjedhjet lokale në DIbër, Novo Selllë dhe Ohër miratoi Këshilli i Agjencisë për shërbime mediatike audio dhe audiovizuale.

Në të janë saktuara rregullat për programin e paguar politik për radiodifuzerët të cilët do t’i ndjekin zgjedhjet për zgjedhjet presidenciale dhe ato lokale në tre komuna në vitin 2019.

Udhëzuesi është i qasshëm në linkun në vijim: http://avmu.mk/wp-content/uploads/2019/02/Упатство-за-Избори-2019-Предлог-за-седница.doc. ац/са/

Panel-diskutim “Ballkani Perëndimor krahas zgjidhjes së çështjeve bilaterale” do të mbahet sot në Shkup. Në panel-diskutimin është paralajmëruar fjalim i ministrit të Punëve të Jashtme, Nikolla Dimitrov.

Përveç mbylljes së çështjeve bilaterale, ekzistojnë edhe shumë kritere tjera të cilat vendet e Ballkanit Perëndimor duhet t’i realizojnë që të arrijnë avancim në inkuadrim. Duhet të sigurojnë reforma të dukshme dhe të qëndrueshme në sferat kyçe si qeverisja e të drejtës, lufta kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar dhe administrata publike, janë pjesë e temave që do të përfshihen në panel-diskutimin.

Panel-diskutimi është në organizim të Grupit këshillëdhënës për politika “Ballkani në Evropë” (BiEPAG) dhe Instituti për demokraci “Societas civilis”. fb/

Sipërmarrësia greke ka mundësi të luajë rol udhëheqës në zhvillimin ekonomik në Maqedoninë e Veriut për shkak të momentit të rëndësishëm dhe pozitiv që e krijoi Marrëveshja e Prespës, ka thënë kryeministri grek Aleksis Cipras, gjatë kohës së mbledhjes në Selanik me rreth 40 biznesmen nga Greqia e Veriut me temë “Perspektivat zhvillimore të bizneseve nga Greqia e Veriut sipas Marrëveshjes së Prespës”, publikoi agjencia e lajmeve ANA-MPA.

Sipas informatave të njëjta Cipras u bëri thirrje biznesmenëve grek që t’i shfrytëzojnë mundësitë e krijuara me marrëveshjen dhe u ka thënë se qeveria me iniciativat e saja do të krijojë parakushte përkatëse. Në lidhje me reagimet për zgjidhjen në mes dy shteteve, kryeministri grek e ka theksuar nevojën të gjitha palët të funksionojnë në bazë të interesave kombëtare.

“Në mbledhje të pranishëm kanë qenë edhe zëvendësministri i Maqedonisë Trakija Elefterija Hazigeorgu dhe drejtori i zyrës së financave të kryeministrit Jorgos Cipras, ndërsa takimi që mbajtën në Selanik, ishte në prag të vizitës së kryeministrit grek në Shkup, me siguri më 2 prill”, njoftoi korrespondentja e MIA-së nga Athina.

Në delegacionin e biznesit që do e mbështesë Aleksis Cipras gjatë vizitës në Maqedoninë e Veriut, sipas agjencisë së lajmeve ANA-MPA, siç publikoi dje MIA, do të përfshihen mbi 70 kompani të mëdha greke dhe të mesme. aa/mp/

Kryeministri grek Aleksis Cipras të martën më 2 prill do ta vizitojë Maqedoninë e Veriut, njofton korrespondenti i MIA-s nga Athina.

Delegacionin që do ta kryesojë Ciprasi, do të pritet në aeroportin në Shkup, pas çka vijon pritje solemne me nderime të larta shtetërore në pllajën e Qeverisë së Republikës së Maqedonisë së Veriut. Kryeministrat Zoran Zaev dhe Aleksis Cipras do të kenë takim bilateral dhe më pas edhe konferencë të përbashkët për shtyp në Qeveri. Do të mbahet edhe seancë ndërqeveritare.

Është paraparë që kryeministri grek të ketë takim edhe me kryetarin e Kuvendit, Talat Xhaferi.

Në orët e pasdites, kryeministrat Uaev dhe Cipras do të marrin pjesë në forumin e biznesit. Kryeministri grek vjen në Shkup edhe me delegacionin e biznesit që e përbëjnë përfaqësues të mbi 70 kompanive të mëdha dhe të mesme.

Delegacioni mbështetet nga kompania greke për investime dhe tregti të jashtme “Enterprise Greece”, trupi kompetent shtetëror, nën mbikëqyrjen e Ministrisë së Ekonomisë dhe Zhvillimit, për tërheqjen e investimeve në Greqi dhe për promovimin e eksportit. sr/fb/

Mbetet e pasigurt sjellja e ligjit për prokurorinë publike me të cilin duhet të zgjidhet edhe statusi i ardhshëm i Prokurorisë Speciale Publike. Pushteti dhe opozita edhe pas takimit të djeshëm në Ministrinë e Drejtësisë nuk arritën marrëveshje.

Mbeten dallime kyçe rreth statusit të Prokurorisë Speciale Publike dhe nevoja e auduio materialeve, por siç paralajmëruan pjesëmarrësit pas takimit të djeshëm, ekziston disponim për vazhdimin e bisedimeve.

“Dallimet mbesin. Dallime kyçe janë në statusin e PSP-së dhe në përdorimin e audio materialeve. U dakorduam të kryhen konsultime në pjesën e asaj ku do të mund të ketë lëvizje që të gjejmë hapësirë për sjellje të përbashkët të ligjit. Kështu që sot nuk ka ndonjë avancim të veçantë me të cilin mund të lavdërohemi”, deklaroi dje ministrja e Drejtësisë Renata Deskoska.

Edhe nga VMRO-DPMNE-ja konfirmuan se ekziston disponim për vazhdimin e bisedimeve.

“Mbeten serioze dallimet në interpretimin e përmbajtjes së tërë Propozim ligjit për prokurori, por, gjithashtu u konfirmua se ekziston disponim për mbajtjen e konsultimeve të mëtutjeshme me qëllim që të investojmë përpjekje të përbashkëta për të arritur deri në avancimin e caktuar dhe zgjidhjen e mundshme të përbashkët”, deklaroi dje Antonio Milloshoski, i cili ishte pjesë e grupit i cili mori pjesë në takimin në Ministrinë e Drejtësisë.

Edhe dy partitë opozitare shqiptare – Aleanca për Shqiptarët dhe BESA dje dolën me mbështetje për mbijetesën e PSP-së si organ i veçantë në kuadër të Prokurorisë Publike.

Lideri i Aleancës për Shqiptarët, Zijadin Sela deklaroi se PSP-ja duhet të vazhdojë me punë siç është formuar edhe për synimet për të cilat është formuar.

“Jemi të gatshëm t’i japim mbështetje këtij propozimi. Normalisht në ligjin e njëjtë duhet të intervenohet në pikëpamje të asaj se lëndët për të cilat PSP-ja vlerëson se nuk janë në kompetencë të tyre nuk duhet të qëndrojnë në sirtarë, por të njëjtat t’i procesuojnë në Prokurorinë Publike për çdo lloj krimi dhe korrupsioni të jetë konsekuent deri në fund i ndjekur dhe të mos ketë dënime për të njëjtat”, thotë Sela.

Ministrja e Drejtësisë shpreson se ligji do të sillet para zgjedhjeve. Ajo dje deklaroi se po bisedohet me të gjitha grupet e punës dhe se punojnë në sigurimin e shumicës prej 80 deputetë.

Porosi se nga është shumë me rëndësi që PSP-ja të vazhdojë me punë dje arriti edhe nga euroambasadori Samuel Zhbogar, i cili në një deklaratë me shkrim theksoi se BE-ja i ndjek nga afër përgatitjet për ndryshimin e Ligjit për prokurorinë publike.

“Prokuroria Speciale Publike (PSP) dukshëm kontribuoi drejtë vendosjes së sërishme të përgjegjësisë dhe drejtë luftës kundër mosndëshkimit. Me rëndësi shumë të madhe është që PSP-ja të vazhdojë me ndjekjen e atyre të cilët janë përgjegjës, të kryesve, dhe këtë e bën në mënyrë profesionale dhe të pavarur, thotë Zhbogar.

Ligji për prokurori publike duhet të sillet me shumicë prej dy të tretave në Kuvend. Ky është edhe një prej kushteve për hapjen e negociatave me BE-në në muajin qershor. fb/

Dy shtyllat kryesore të të gjitha paraqitjeve të deritanishme publike të Gordana Siljanovska-Davkovës – ndjekja e verbër e opinionit publik dhe refuzimi që ti perceptojë pasojat reale politike nga qëndrimet e veta tregojnë vazhdimësi të fuqishme ideologjike midis VMRO – DPMNE-së dhe kandidates së tyre presidenciale.

Në TV-paraqitjen e vet më të madhe deri tani, kandidatja presidenciale e VMRO – DPMNE-së, Gordana Siljanovska, theksoi se në kohën e sotme ndasia tradicionale ideologjike në “të majtë” dhe “të djathtë” është gjithnjë e më pak e dukshme. Ky pohim është tërësisht në linjë me konceptin e epokës post-ideologjike të cilin e përfaqëson shumica e politologëve në botë. Mirëpo, Mirëpo, pyetja për të cilën nuk ekziston pajtimi aq i madh – dhe të cilën Siljanovska – Davkova nuk e preku në paraqitjen e vet – është si atëherë duket kjo epokë?

Një nga përgjigjet e mundshme është se jetojmë në kohë të politikanëve të cilët prijnë përballë politikanëve që i ndjekin. Të parët kërkojnë besim nga votuesit për ta realizuar vizionin e tyre, i cili ndërkaq është në mënyrë të pashmangshme heterogjene, shpesh herë i paqartë, ndërsa ngandonjëherë edhe tërësisht i pa zbatueshëm. Politikanët e llojit të parë janë krenarë për vizionin e vet, ndërsa ata të llojit të dytë janë krenar për demokracinë e tyre, dhe atë në kuptimin më të ngushtë të fjalës: ndjekja e pakushtëzuar e vullnetit të qytetarëve pa dallim nëse ai vullnet në përgjithësi a është në harmoni me interesat e të njëjtave atyre qytetarë, apo jo.

Në paraqitjet e veta publike në këtë periudhë, Siljanovska-Davkova fuqimisht u definua si politikane e llojit të dytë. Nëse ajo është një gjë e mirë ose jo do të vlerësojnë votuesit, por ajo që është e pakontestueshme është se ajo me vetë-definimin e tillë tregon një vazhdimësi të fuqishme me filozofinë politike të partisë që e dominoi: VMRO-DPMNE.

Kjo nuk do të thotë patjetër se Siljanovska-Davkova ka qenë dorë e zgjatur e udhëheqjes së partisë. Spekulimet e shumta për kontrollin e fuqishëm të cilin lideri i opozitës, Hristijan Mickovski, e ka mbi kandidaten e vet presidenciale mund të jenë të sakta ose jo, por mungesë të dëshmive ata duhet të injorohen. Mirëpo, ajo që tanimë është e dukshme, e gjithsesi edhe shumë më e rëndësishme nga ajo nëse Siljanovska-Davkova dhe Mickovski janë “në linjë”, është fakti se kandidatja e VMRO-DPMNE-së për nga ana ideologjike përshtatet në modelin vmroist të politikanit nga dy aspekte kyç.

Popullariteti si doracak ideologjik
Vinston Çerçili në kohën e vet ka vërejtur me një dozë të fuqishme cinizmi se çdo popull ka pikërisht qeveri të tillë çfarë meriton. Platforma para-elektorale e Siljanovska-Davkovës në esencë është thjeshtë një shumë matematikore nga të gjitha kauzat e popullarizuara te shumica e Maqedonasve (sh. sundimi i të drejtës dhe ç’rrënjosja e korrupsionit), por edhe nga kauzat e popullarizuara te një pjesë e Maqedonasve etnik: kundërshtimi ndaj Marrëveshjes së Prespës (ose, sëpaku shija e hidhur në gojën në raport me nënshkrimin e kësaj marrëveshjeje) dhe ndaj Ligjit për gjuhët. Kjo do të thotë se Siljanovska-Davkova e kupton funksionin presidencial si një detyrë të pastër administrative për zbatimin në praktikë të të gjitha kauzave të popullarizuara të cilat mbijnë në shoqërinë.

Nënkuptohet, ajo vetvetiu nuk e vendos Siljanovska-Davkovën në llojin e dytë të theksuar të politikanëve: fakti që këto kauza janë popullore nuk do të thotë se nuk mund në të njëjtën kohë të jenë pjesë edhe të kauzës së saj personale. Mirëpo, ky miks tanimë i dyshimtë i të gjitha kauzave të mundshme të popullarizuara te etnikumi maqedonas dhe më gjerë në shtetin shndërrohet në populizëm klasik kur Siljanovska-Davkova shfaq mos-gatishmëri që të radhitet prapa sëpaku në kauze vetanake e cila, për dallim nga kauzat e tjera të saja, me siguri nuk do të kishte qenë e popullarizuar te shumica e qytetarëve.

Në pyetjen gazetareske për abortin, Siljanovska-Davkova theksoi fuqishëm se i jep prioritet të drejtës për zgjedhje që e ka gruaja, që menjëherë mandej të shtojë se do të ishte angazhuar që ligji i ardhshëm për abortin të shkojë në referendum. Duke e pasur parasysh atë që konsideron se ne jemi “shoqëri tradicionale dhe patriarkale”, Siljanovska-Davkova dukshëm është e vetëdijshme se rezultati i një referendumi të tillë do të kishte qenë tërësisht i ndryshëm se sa qëndrimi i saj personal për këtë çështje. Pa marrë parasysh se aborti për shumicën e qytetarëve me siguri nuk është faktor i vendosjes për atë nëse ata do ta japin votën e vet për Siljanovska-Davkovën apo jo, ajo sipas të gjitha gjasave nuk është e gatshme madje edhe për çështje e cila nuk luan rol të rëndësishëm në opinionin të shmanget nga qasja e saj populiste .

Ky është një tregues i artë se edhe në situatat (tani për tani jashtëzakonisht të rralla) atëherë kur mendimi i saj do të ballafaqohet me mendimin publik, Silljanovska – Davkova nuk do të jetë e gatshme që të luftojë për ato. Siç vëren politologu Ivan Krastev në librin e tij më të ri “Pas fundit të Evropës” (After Europe), populistët nuk kanë ideologji sepse në thelb ata nuk kanë kurrfarë pritje nga votuesit e tyre – i duan pikërisht të atillë siç tanimë janë.

Mungesa e këtillë e interesit te Siljanovska-Davkova që ta formësojë mendimin publik vjen në shprehje edhe në pyetjen e cila më së shumti e afirmoi në opinionin më të gjerë: kundërshtimin e saj ndaj Marrëveshjes së Prespës. Pa marrë parasysh që ajo parapëlqen që në opinion të paraqitet nga pozicioni i profesorit (pa marrë parasysh faktin se profesioni i cilit do qoftë kandidat presidencial nuk guxon të përzihet me kandidaturën e tij/saj politike), Siljanovska-Davkova me qëndrimin e saj rreth emrit fjalë për fjalë e hedh “profesurën” e vet përmes dritares, duke i ushqyer me këmbëngulësi druajtjet nga humbja e identitetit te pjesa e painformuar e opinionit.

Në shkencat shoqërore, njëri nga leksionet e para thotë se kombet janë konstruksione shoqërore, me ç’rast një nga detyrat parësore të çdo qytetari akademik është të ndihmojë ne de-konstruktimin e tyre. Duke e pasur këtë në mend, është e pakuptueshme se si Siljanovska-Davkova mund “ta mësojë” tërë kombin që ta bëjë pikërisht të kundërtën: të vazhdojë të jetojë në domenin e abstraksioneve, në vend që më në fund të kthehet ndaj problemeve të veta të vërteta.

Sovraniteti, kuptimi fjalë për fjalë dhe përgjegjësia
Pikërisht kontesti për emrin e zbulon edhe shkakun e dytë për të cilin Siljanovska-Davkova do të kishte qenë presidente që ndjek, në vend të presidentes që udhëheq. Në thelb shkencat shoqërore njohin dy lloje morali: utilitar dhe deontologjik. Morali utilitar vë theks në moralitetin e rezultati nga veprimet tona, përderisa morali deontologjik i jep përparësi moralitetit të parimeve prapa atyre veprimeve. Shoqëria jonë tanimë u nda përgjatë këtij boshti moral rreth Marrëveshjes së Prespës: utilitaristët e përkrahën marrëveshjen për shkak të rezultatit moral (zhbllokimi i integrimeve euroatlantike), ndërsa deontologët e dënuan për shkak të parimit jo-moral (marrëveshje ndërfqinjësore për ri-emërimin e shtetit pa precedencë në të drejtën ndërkombëtare).

Shkenca është e ndarë rreth asaj nëse dikush nga ne në jetën e përditshme duhet të jetë utilitarist apo deontolog. Nënkuptohet, shpesh herë është vështirë që të vendoset cili nga dy rezultatet e mundshme në situatën e dhënë është më shumë e moralshme, dhe mu për këtë është shumë më e lehtë që rezultatet të hiqen anësh në tërësi dhe të ndiqet ndonjë farë parimi moral. Në mënyrë shtesë, ndjekja e parimeve më shpesh do të thotë të vazhdohet të veprohet në të njëjtën mënyrë siç është vepruar edhe deri atëherë, gjë e cila është gjithmonë më e lehtë se sa të bëhet ndonjë farë ndryshimi në bazë të analizës të rezultateve të mundshme.

Mirëpo, qëllimi i funksionit të presidentit nuk është që ai të jetë i lehtë. Nga pozita e juristit, Siljanovska-Davkova mund deri në pafundësi të thirret në vendimin e dikurshëm gjyqësor të Gjykatës ndërkombëtare për drejtësi në favor të Maqedonisë në kontestin për emrin. Prapëseprapë, nga pozita e kandidates për president, ajo është e obliguar ti shohë edhe pasojat e veprimeve të saja. Atëherë kur rezultati i mundshëm i zgjidhjes së kontestit është avancim në integrimet euroatlantike, ndërsa rezultatin nga mos zgjidhja e kemi jetuar pothuajse tre decenie, atëherë është mjaft e dukshme se kjo është situatë në të cilën mund të sillet vendim utilitar për ardhmëri më të, në vend që të flitet për vendime të papërdorshme gjyqësore përderisa edhe njeriu i fundit i ri nuk largohet nga shteti.

Çështje e dytë të cilën në këtë periudhë e ndau Siljanovska-Davkova në opinionin më të gjerë ishte kundërshtimi i saj ndaj Ligjit për gjuhët. Pavarësisht nga ajo a ka të drejtë për mangësitë juridike në këtë ligj apo jo, Siljanovska – Davkova në asnjë paraqitje të saj publike nuk ndjeu nevojë ti shohë pasojat shoqërore nga fokusimi i saj i verbër për dimensionin abstrakt juridik, të cilin ajo parapëlqen ta emërtojë “sovranizëm” juridik. Nëse Siljanovska-Davkova me të vërtetë ka ndjesi aq të madhe për zërin e qytetarëve siç vazhdimisht pohon, atëherë patjetër është e vetëdijshme se lamentimi i saj këmbëngulës për “rrënimin e rendit kushtetues” nuk nxit ndonjë farë dëshire te qytetarët për njohje më të thellë me legjislativin e Maqedonisë, por vetëm në mënyrë të drejtpërdrejtë i ushqen tensionet ndër-etnike.

Nëse paraprakisht ekyistonte ndonjë dyshim nëse Siljanovska – Davkovës i pengonte ushqimi i tensioneve ndër-etnike, dyshimi i tillë padyshim e menjanoi deklarata e saj skandaloze e paradokohshme me rastin publikimit kontestues të një kolege të saj dhe përkrahëse e fuqishme e kandidaturës së saj, për të cilën hulumtohet nëse ka përhapur gjuhë të urrejtjes. Në vend që ta dënojë retorikën tejet pa ndjesi ndaj viktimave nga aksidenti i paradokohshëm i komunikacionit në rrethinën e Tetovës, dhe me atë edhe ndaj etnikumit të dytë në shtetin tonë, Siljanovska – Davkova konfirmoi se nuk mund të dalë nga kuptimi i saj fjalë-për-fjalë madje edhe në një situatë të tillë së duket se është e qartë në mënyrë të kristaltë.

Në vend që ta konkludojmë implikimin e qartë malicioz e asaj që është shkruar, Siljanovska – Davkova tha se fama e cila është ngritur rreth kësaj situate “më tepër flet për interpretuesit se sa për autorin” e asaj që është shkruar. Njëlloj siç mos-zgjidhja e tre decenieve e kontestit për emrin fliste vetëm për inatin grek, e jo për kokëfortësinë tonë nga i cili vetëm ne kishim dëm, e jo edhe për Grekët. Ose siç injorimi i vendimit gjyqësor të Gjykatës Ndërkombëtare për drejtësi fliste për mos pasjen e parimeve nga pjesa tjetër e botës, ndaj vendit tonë të gjorët dhe parimorët. Ose, në fund, ashtu siç tensionet ndëretnike të ushqyera nga alarmet e saja të juristes për rrezikimin e shtetësisë maqedonase nuk flisnin për mungesën e përgjegjësisë shoqërore te Siljanovska – Davkovës. Ose sikur e drejta ekziston në ndonjë farë vakuumi abstrakt, në vend që ti avancojë marrëdhëniet shoqërore.

Shpata me dy tehe
Nga perspektiva pragmatike, kandidimi i Gordana Siljanovska – Davkovës ishte goditje e plotë jo vetëm për VMRO – DPMNE-në, por edhe për sistemin e tërësishëm demokratik në shtetin. Gjithmonë është shëndetshëm për një demokraci që partia opozitare të dalë në zgjedhje me kandidate pa ngjyrosje partiake, e cila patjetër mund më tepër ta “djerrsojë” kandidatin qeveritar nga cili do qoftë kuadër të VMRO – DPMNE-së për momentin. Mirëpo, dy shtyllat kryesore të të gjitha paraqitjeve të deritanishme publike të Siljanovska – Davkovës tregojnë vazhdimësi të fuqishme ideologjike midis saj dhe partisë që e kandidoi. Nga qytetarët varet nëse ajo do ti ndihmojë ose do ti ja shmang ndihmën kandidaturës së saj.

Kristijan Fidanovski

Drejtësia duhet të jetë e dukshme, jo vetëm pro formë e shprehur. Kjo është ajo që mungon. Gjykatësit në vend përballen me sfida serioze, por patjetër të zgjasin dhe të tregojnë se kanë kapacitet dhe përgjegjësi të forcojnë pavarësinë gjyqësore dhe paanshmërinë.

Këtë e kanë deklaruar një pjesë e pjesëmarrësve në konferencën rajonale “Në rrugën drejt gjyqësisë evropiane: Parakushte dhe sfida”, që mbahet sot dhe nesër në Shkup me rastin Ditës së gjyqësorit në organizim të Shoqatës së gjykatësve me përkrahje të Misionit të OSBE-së.

Ish gjykatësja e Gjykatës Evropiane për të drejta të njeriut, Mirjana Lazarova- Trajkovska nuk sheh zhvendosje të mëdha në gjyqësinë e Republikës, duke shtuar se në këto dy vite punët më shumë bazohen në ndryshimet dhe plotësimet e ligjit.

“Në parim reformat në gjyqësi detektohen përmes vendimeve dhe veprimeve të gjyqit dhe nuk janë të dukshme siç pritet. Gjyqësia së pari duhet të tregojë fidbekun e asaj që pritet në kushte të marrëveshjeve paraqësese me KE-në”, ka thënë ajo.

Ajo ka thënë se i ndjek vendimet e Gjykatës evropiane për të drejtat e njeriut që në parim japin analizë për fotografinë e gjyqësisë në vendet anëtare të Konventës, dhe siç ka shtuar “pasi Maqedonia është anëtare e Këshillit të Evropës, ajo është dritare ose derë drejt BE-së dhe KE-së niset nga vendimi që ndërlidhen me vendet e cila paraqitet si kandidat”.

Ajo shton se ende ka problem me shpeshherë lidhur me paraburgimin, në vend se të praktikohen masa tjera për mbrojtje dhe garanci.

“Megjithatë, punët janë më të thella, pasi Maqedonia në vitet e fundit ka edhe aktgjykim që lidhen me të drejtat që janë absolute, siç është e drejta e ndalimit nga tortura, veprimi johuman, e drejta e jetës…”, ka thënë gjykatësja Lazarova- Trajkovska.

“Drejtësia duhet të jetë e dukshme. Në vitet e kaluara kemi jetuar disi në kohën e mosndëshkimit dhe kjo tek qytetarët krijon torturë. Mendoj se gjyqësisë i pason betejë për përfitimin e hapësirës për ndërtimin e integritetit dhe kthimit të dinjitetit”, ka shtuar Lazarova- Trajkovska.

Gjykatësi i Gjyqit Suprem dhe kryetar i Shoqatës së gjykatësve Xhemali Saiti ka thënë se është shënuar përparim në sistemin tonë gjyqësor, por siç tha, “mbeten çështjet lidhur me atë nëse me të vërtetë dhe sa ka ndikim politik mbi punën e gjykatave”.

“Konsideroj se ai përparim është arrit dhe notohet edhe në Raportin e Stejt Departamentit për përparimin e Republikës së Maqedonisë së Veriut, por mbetet të analizohen edhe pjesët e “këqija”, pjesë të atij raporti”, ka thënë Saiti.

Edhe ai pajtohet se ka problem me besimin në gjyqësi dhe se Shoqata e gjykatësve punon në krijimin e aktiviteteve dhe trupave për njohje me perceptimin real për besimin në gjyqësi.

“Gjykatat në vend përballen me sfida serioze, por patjetër të tregojnë se kanë kapacitet dhe përgjegjësi ta forcojnë pavarësinë gjyqësore dhe paanshmërinë”, ka thënë Xhefri Goldstajn, zëvendës shef i misionit të OSBE-së në Shkup.

Në gjitha librat për liderizëm, siç ka shtuar Goldstajn shkruan se liderët e mirë udhëhiqen nga kryeministra dhe shumë me rëndësi është gjykatësit të mbajnë praktikën për zbatimin e standardeve ndërkombëtare gjyqësore.

Gjashtëdhjetë gjykatës nga Maqedonia e Veriut, Mali i Zi, Polonia, Serbia dhe Sllovenia sot në konferencë diskutojnë për parakushtet dhe sfidat me të cilat shtetet e Ballkanit Perëndimor përballen në rrugën drejt praktikimit të standardeve gjyqësore evropiane në vendet e tyre. fab/