Maqedonia mund të bëhet anëtare e plotë e BE-së, të paktën nëse merret parasysh kriteri se sa mbeturina krijojmë në nivel kombëtar. Vendi me 452 kilogramë mbetje komunale të gjeneruara për frymë në vitin 2021 është konkurrues me vendet evropiane dhe është afër mesatares së BE-së, ku në të njëjtin vit janë gjeneruar 527 kilogramë për frymë, sipas shifrave të Eurostat. Mirëpo, situata me seleksionimin e mbeturinave është shumë e ndryshme, dhe sa për qind e mbeturinave në Maqedoni përfundojnë në deponi.
Në nivel evropian, Austria ka sasinë më të madhe të mbetjeve të krijuara në nivel të BE-së, me 835 kilogramë mbetje të krijuara për frymë. Përkundrejt kësaj, qytetarët e Rumanisë krijuan 302 kilogramë për banor dhe bashkë me qytetarët e Polonisë (362 kilogramë për banor) janë vendet në Bashkimin Evropian që kanë sasinë më të vogël të mbetjeve të prodhuara.
Megjithatë, ka një dallim të madh në mënyrën se si Maqedonia i trajton mbeturinat e krijuara, dhe pikërisht këtu janë dallimet më të mëdha me vendet anëtare të BE-së. Nga gjithsej 527 kilogramë të krijuara për frymë, në vendet evropiane mesatarisht 161 kilogramë riciklohen, 138 kilogramë mbeturina shkojnë në djegie, ndërsa vetëm 121 kilogramë përfundojnë në landfille. Nga mbetjet e krijuara për frymë 95 kilogramë janë kompostuar, ndërsa 12 kilogramët e mbetur trajtohen ndryshe.
Si rezultat i kësaj, në vendet anëtare të BE-së rreth 30.6 për qind e të gjitha mbetjeve të gjeneruara shkojnë për riciklim, ndërsa 26.2 për qind e mbeturinave të krijuara nga banorët e këtyre vendeve digjen në inceneratorë. 18 për qind e mbetjeve të krijuara në BE kalojnë në procesin e kompostimit, ndërsa vetëm 23 për qind e mbetjeve totale përfundojnë në një landfill.
Maqedonia me vite ka pasur vështirësi të mëdha në krijimin e një sistemi efikas të menaxhimit të mbeturinave, që do të nënkuptojë ndërtimin e deponive rajonale sipas standardeve të BE-së, rritje të përqindjes së mbeturinave të përzgjedhura dhe ndërtimin e fabrikave të përshtatshme për riciklimin e mbeturinave.
DEPONI MODERNE DO TË JETË TË PARA QË TË MIRË RAJONIN E POLOSKËS, JUGPERËNDIMIT DHE TË PELAGONISË
Sistemi i selektimit të mbeturinave nëpër komuna ende nuk është krijuar, dhe për këtë Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor tashmë ka shpallur prokurimin e 30.018 koshave të selektimit të mbeturinave prej 120 litrash dhe 3.017 kontejnerëve për seleksionimin e mbeturinave prej 1.1 metër kub.
PARATË NGA QASET QË BLEJMË NË TREGJE DO TË INVESTOJNË NË KONSIONARE PËR PËRZGJEDHJEN E MBETURINAVE
Të gjitha komunat në vend do të marrin kontejnerë, ndërsa qëllimi kryesor përmes projektit prej 105 milionë denarë është stimulimi i seleksionimit primar të mbeturinave nga qytetarët e Maqedonisë. Financat për këtë projekt janë siguruar nga mjetet e grumbulluara nga shitja e çantave me çmim prej 15 denarë, me të cilat qytetarët pazarin nëpër marketet në vend.
Një çështje e madhe që do të duhet të zgjidhet nga autoritetet maqedonase është dallimi i madh në mes të mbeturinave të krijuara komunale dhe sasisë së mbeturinave që grumbullohen nga ndërmarrjet publike. Pra, në vitin 2021 janë krijuar 896.066 ton mbeturina komunale, ndërsa nga ndërmarrjet publike janë grumbulluar vetëm 632.087 tonë. Mbeturinat e mbetura në Maqedoni përfundojnë në deponi ilegale, gjegjësisht në parqe, përgjatë lumenjve dhe liqeneve, në male dhe në shumë vende të tjera në natyrë.
